Loại vang
Khoảng giá
Xuất xứ
Giống nho
Nồng độ
Vùng sản xuất
Rượu Champagne là gì,tìm hiểu về rượu Champagne
Nếu bạn chưa biết đến Champagne, một loại rượu vang vô cùng cao cấp cũng như sự khác biệt giữa Champagne và Sparkling Wine thì hãy cùng nhau tìm hiểu ngay nhé!
Rượu Champagne là gì?
Champagne là một loại rượu vang có ga, được làm ra nhờ sự lên men thứ cấp của loại nho đến từ Champagne, một vùng đất ở phía đông Paris và thuộc phía bắc nước Pháp. Quá trình lên men này sẽ diễn ra trong các thùng chứa rượu vang có bổ sung thêm đường, men rượu để giúp tạo ra bọt ga, bọt khí.
Chính nhờ sự lên men đặc biệt này, rượu vang sẽ được trào ra ngay khi ta bật nắp chai rượu, tạo nên một cảnh tượng đặc biệt, thú vị và hấp dẫn người xem. Đồng thời, quá trình lên men rượu còn sẽ khiến hương vị của Champagne được biến đổi, giúp chúng trở nên giàu vị quả và đậm vị men hơn rất nhiều.
Tìm hiểu về rượu Champagne
Vị trí địa lí, đặc điểm khí hậu vùng làm rượu Champagne
Champagne nằm ở vĩ độ 49° Bắc, thuộc khu vực trồng nho đang phát triển trên thế giới. Nhiệt độ trung bình tại đây là khoảng 10 ° C, thấp hơn bất cứ vùng rượu vang nào của Pháp, điều vốn được xem là bất lợi đối với sự phát triển của nho làm rượu vang. May sao, những cánh rừng bao quanh Champagne, với tác dụng ổn định nhiệt độ và duy trì độ ẩm trong đất đã xử lý khó khăn này, biến Champagne trở thành một trong những vùng có khí hậu làm rượu vang lý tưởng nhất nước Pháp. Ngoài khí hậu và vị trí địa lý, đất đá phấn belemnite hình thành từ sự rút nước của đại dương cách đây 70 triệu năm và các trận động đất xảy ra cách đây 10 triệu năm tại Champagne cũng là chìa khóa tạo nên hương vị nhẹ nhàng mà vẫn cầu kỳ đặc trưng của rượu Champagne.
Lịch sử vùng làm rượu Champagne
Rượu Champagne đã được sản xuất từ rất lâu tại Pháp. Tuy nhiên phải đến vương triều Carol (752-911), với việc vua Charlemagne (Karl Đại đế) khuyến khích nông dân trồng nho để sản xuất rượu vang sủi phục vụ cho lễ đăng quang của con trai ông, tức vua Louis Đệ nhất, thì vang sủi Champagne mới chính thức trở nên phổ biến.
Sau sự sụp đổ của vương triều Carol, các bá tước xứ Champagne cai trị nơi này như một quận độc lập từ năm 950 đến năm 1316. Danh tiếng của rượu Champagne từ đó đến thế kỉ 18 khá...bấp bênh, vì những nhà làm rượu thời kì này vẫn chưa biết cách kiểm soát và tạo ra chai rượu vang đủ mạnh để chịu được áp suất trong chai.
Mãi đến thế kỷ 19, những trở ngại này mới được khắc phục, nhờ những tiến bộ trong việc phát triển phương pháp méthode champenoise. Trải qua những biến cố như dịch sâu bệnh Phylloxera; Cuộc nổi loạn của người trồng nho năm 1910-11; Lệnh cấm rượu bia ở Mỹ và 2 cuộc chiến tranh thế giới, đến thời điểm hiện tại, rượu Champagne vẫn là một trong những dòng vang sủi ngon, nếu không nói là ngon nhất trên thế giới, với diện tích trồng nho chiếm đến 86.500 mẫu Anh (35.000 ha) cùng hàng trăm triệu chai rượu Champagne được bán ra mỗi năm.
Các giống nho làm rượu Champagne
Nho Pinot Noir, Pinot Meunier và Chardonnay là các giống nho chính trong sản xuất rượu Champagne, theo sau đó là nho Pinot Blanc, Pinot Gris, Arbane và Petit Meslier. Lưu ý, chỉ những giống nho cụ thể kể trên, được trồng trên các mảnh vườn được chỉ định tại vùng Champagne mới được gọi là rượu Champagne. Tất cả các dòng rượu vang sủi tăm hay vang nổ khác, như Cava và Prosecco, nếu không có nguồn gốc xuất xứ từ vùng Champagne này, đều không được gọi là Champagne.
Phương pháp làm rượu Champagne - Phương pháp Champenoise
Quá trình làm Champagne ban đầu cũng giống như quá trình làm những chai vang bình thường khác. Ba giống nho Chardonnay, Pinot Noir và Pinot Meunier được thu hoạch riêng biệt rồi được ép riêng biệt trong máy. Riêng với hai giống nho đỏ Pinot Noir và Pinot Meunier, vỏ nho được tách rời ngay lập tức với nước nho trong quá trình ép nho lấy nước, nhằm mục đích tránh vỏ nho làm ảnh hưởng đến màu sắc của nước nho.
Nước nho được lên men tạo ra vang (still wine) không có bọt sủi, được gọi là vang nền (base wine).
Từ bước này trở đi, quá trình làm Champagne mới có những sự khác biệt so với quá trình làm vang thông thường. Cụ thể, những mẻ rượu vang nền (base wine) sẽ được trộn lại theo tỷ lệ nhất định theo mục đích của nhà sản xuất. Nghệ thuật pha trộn (blending) cũng chính là một trong những yếu tố then chốt làm nên phong cách, chất lượng, đẳng cấp của mỗi nhà làm champagne.
Các nhà làm champagne thường pha trộn rượu nền từ nhiều thửa ruộng, nhiều mùa vụ (cho dòng Non-vintage không ghi niên vụ trên nhãn chai). Một lượng Tirage (hỗn hợp men và đường) vừa đủ cũng được thêm vào rượu để quá trình lên men lần thứ hai được diễn ra trong chai. Quá trình lên men này sẽ sản sinh ra cồn và khí CO2. Tuy nhiên, lúc này lượng khí CO2 sẽ được giữ lại trong chai.
Sau khi men chuyển hoá đường thành cồn và khí CO2, con men chết đi tạo thành bã men (lee). Bã men vẫn được giữ lại trong chai champagne trong quá trình ủ ở các hầm sâu. Với dòng Non-vintage, rượu phải được ủ tối thiểu 15 tháng. Với dòng Vintage có ghi niên vụ trên nhãn chai, rượu phải được ủ tối thiểu 3 năm. Có những chai champagne đẳng cấp có thể ủ đến 8-10 năm trong các hầm chứa champagne dài hàng cây số và sâu đến 30m dưới lòng đất.
Vài ngày/vài tuần trước khi đóng chai, những chai Champagne được xoay trong tư thế đầu chúc xuống, hay còn gọi là “riddling”. Hành động này là để di chuyển phần cặn trong chai xuống phía cổ chai. Sau đó, miệng chai được nhúng vô dung dịch làm lạnh để đóng băng cổ chai lại. Phần cặn dư thừa sau đó sẽ bị đẩy ra ngoài miệng chai khi được mở nắp, nhờ áp suất trong chai, bước mở chai để đẩy cặn ra được gọi là disgorgement. Ở những chai champagne như Champagne Charles Heidsieck, nhà sản xuất ghi năm disgorgement trên tem sau của chai.
Sau đó, nhà sản xuất sẽ thêm hỗn hợp dosage (hỗn hợp bao gồm rượu vang và đường, có tác dụng tạo mùi vị cho rượu) vào chai rượu theo tỷ lệ mong muốn. Cuối cùng, chai sẽ được đóng nắp, dán nhãn và sẵn sàng bán ra thị trường.
Phân loại rượu Champagne
Rượu Champagne có thể được phân loại theo 3 cách:
- theo độ ngọt
- theo giống nho
- theo niên vụ sản xuất.
Phân loại rượu Champagne theo độ ngọt
• Demi-Sec: Loại Champagne chứa 32-50g đường/lít.
• Sec: Champagne chứa 17-32g đường/lít
• Extra-Dry: Champagne chứa 12-17g đường/lít
• Brut: Champagne chứa ít hơn 12g đường/lít
• Extra-Brut: Champagne chứa 0-6g đường/lít
• "Brut nature", "pas dosé" hoặc "dosage zéro": Champagne chứa 0-3g đường/lít
Phân loại rượu Champagne theo niên vụ
• Vintage: Là loại rượu Champagne được sản xuất vào một năm duy nhất với điều kiện tự nhiên, khí hậu tốt để cho ra những trái nho có phẩm chất tốt nhất. Để dễ hình dung hơn, nếu trên nhãn rượu hiển thị Vintage 2005 thì toàn bộ rượu trong chai đều được làm từ nho thu hoạch trong năm 2005. Thông thường, loại rượu Vinatge này phải ủ trong vòng ít nhất 3 năm.
• Non vintage: Là loại rượu Champagne được pha trộn từ nhiều mùa nho khác nhau. Loại rượu này khá phổ biến, chiếm đến 85 đến 90% lượng rượu Champagne trên thị trường. So với rượu vang Vintage, loại này thường có giá phải chăng hơn.
Prestige Cuvées : Rượu Champagnes tốt nhất của các nhà sản xuất được coi là Prestige Cuvées. Prestige Cuvées được làm từ những trái nho tốt nhất từ những vị trí tốt nhất của vườn nho. Chúng thường có tuổi từ 5 đến 8 năm với hương thơm và hương vị phức tạp, thanh lịch và mãnh liệt hơn. Những loại rượu này thường rất hạn chế và rất đắt. Các danh hiệu Prestige Cuvées Champagnes nổi tiếng là Dom Pérignon và Cristal của Louis Roederer.Mặc dù, Prestige Cuvées chủ yếu là rượu Vintage Champagne, nhưng chúng cũng có thể làNon-vintage.
Phân loại rượu Champagne theo nho làm Champagne
Thông thường, Champagne được làm từ ba loại nho chính là nho trắng Chardonnay, nho đỏ Pinot Noir và Pinot Meunier.
- Blanc de Blancs: Là loại Champagne được làm từ giống nho trắng Chardonnay.
- Blanc de Noir: Là loại Champagne được làm từ hai giống nho Pinot Noir hoặc Pinot Meunier.
- Rose Champagne: Là rượu Champagne trắng được làm từ pha trộn rượu nền trắng với rượu nền đỏ để có màu màu hồng rose. Hầu hết các loại rượu Champagne rose thường có giá cao hơn so với các chai Champagne trắng.
Champagne và những điều thú vị:
- Quá trình rượu ngủ đông
Như đã nói ở trên, tên gọi Champagne bắt nguồn từ nơi sản xuất loại rượu này, là một nơi có thời tiết rất lạnh vào mùa đông, khiến quá trình lên men rượu thường phải tạm ngừng và lần lên men thứ hai sẽ được diễn ra vào mùa xuân của năm tiếp theo.
Do thế, trong quá trình rượu ngủ đông, nhà sản xuất rượu phải thực hiện nhiều giải pháp để tránh hiện trạng rượu lên men. Cũng chính nhờ thế, rượu Champagne ra đời và được yêu thích bởi mang sự tinh tế, đậm vị rất đặc trưng.
- Có nhiều phiên bản tương tự Champagne
Hiện nay trên thị trường, có rất nhiều loại rượu mang hương vị, màu sắc và hình thức giống với Champagne. Tuy nhiên, bạn nên lưu ý rằng rượu Champagne chuẩn nhất phải được sản xuất tại Champagne, Pháp theo đúng quy trình lên men đã được quy định, đồng thời phải có giấy cấp phép tại Champagne và sự chứng nhận từ quốc tế.
- Rượu Champagne được tạo ra chỉ từ 3 loại nho
Nhằm tránh việc rượu mang nhiều tạp chất và ảnh hưởng đến quá trình lên men, người ta chỉ sử dụng 1 đến 3 loại nho gồm Pinot Meunier đen, Pinot Noir đỏ, Chardonnay trắng với các tỷ lệ thích hợp để tạo ra được nhiều hương vị khác nhau.
- Lượng hơi của Champagne nhiều gấp 3 lần bia
Do quá trình lên men rượu được kéo dài và có bổ sung thêm đường, rượu Champagne thường có lượng hơi rất nhiều và gấp khoảng 3 lần so với bia. Ngoài ra, hương vị của Champagne được tính bởi lượng đường dư trên một lít rượu, cụ thể là có 3 vị cơ bản gồm: Sec (ngọt), Demi-Sec (ít ngọt) và Brut (không ngọt).
- Có sự chênh lệch giá thành giữa các phiên bản Champagne
Giá của mỗi phiên bản Champagne khác nhau sẽ có sự chênh lệch đáng kể. Hiện nay, mức giá bình dân nhất của rượu Champagne chỉ ở mức khoảng vài chục đô, thế nhưng đối với những phiên bản rượu có số lượng ít như Clos du Mesnil, giá của rượu có thể dao động ở mức từ vài trăm đô đến vài nghìn đô.
- Thường được sử dụng để pha chế cocktail
Ở những quán bar cao cấp, các bartender có thể thay thế soda bằng rượu champagne để pha chế thành nhiều loại thức uống và cocktail khác nhau. Với loại rượu sang trọng này, ly cocktail của bạn không chỉ có màu sắc bắt mắt mà đồng thời còn mang hương vị đậm đà, nồng nàn và vô cùng tinh tế.
Sự khác biệt giữa Champagne và Sparkling Wine?
Sparkling Wine là một dòng rượu vang nổ hoặc còn thường được gọi là rượu vang sủi tăm, cũng là một loại rượu được tạo ra nhờ quá trình lên men và có hương vị hơi chát, nồng nàn gần giống với Champagne.
Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất giữa 2 loại rượu này đó là về nơi sản xuất rượu. Cụ thể, rượu Champagne chỉ mang tên này khi chúng có nguồn gốc từ chính vùng đất Champagne thuộc Pháp, còn những dòng rượu vang sủi tăm khi được sản xuất với chi phí thấp hơn ở các nước như Mỹ, Tây Ban Nha, Australia,... thì sẽ gọi là Sparkling Wine.