KHÁM PHÁ VÙNG LÀM RƯỢU CHAMPAGNE,PHÂN LOẠI RƯỢU CHAMPAGNE
KHÁM PHÁ VÙNG LÀM RƯỢU CHAMPAGNE
Vị trí địa lí, đặc điểm khí hậu vùng làm rượu Champagne
Champagne nằm ở vĩ độ 49° Bắc, thuộc khu vực trồng nho đang phát triển trên thế giới. Nhiệt độ trung bình tại đây là khoảng 10 ° C, thấp hơn bất cứ vùng rượu vang nào của Pháp, điều vốn được xem là bất lợi đối với sự phát triển của nho làm rượu vang. May sao, những cánh rừng bao quanh Champagne, với tác dụng ổn định nhiệt độ và duy trì độ ẩm trong đất đã xử lý khó khăn này, biến Champagne trở thành một trong những vùng có khí hậu làm rượu vang lý tưởng nhất nước Pháp. Ngoài khí hậu và vị trí địa lý, đất đá phấn belemnite hình thành từ sự rút nước của đại dương cách đây 70 triệu năm và các trận động đất xảy ra cách đây 10 triệu năm tại Champagne cũng là chìa khóa tạo nên hương vị nhẹ nhàng mà vẫn cầu kỳ đặc trưng của rượu Champagne.
Lịch sử vùng làm rượu Champagne
Rượu Champagne đã được sản xuất từ rất lâu tại Pháp. Tuy nhiên phải đến vương triều Carol (752-911), với việc vua Charlemagne (Karl Đại đế) khuyến khích nông dân trồng nho để sản xuất rượu vang sủi phục vụ cho lễ đăng quang của con trai ông, tức vua Louis Đệ nhất, thì vang sủi Champagne mới chính thức trở nên phổ biến.
Sau sự sụp đổ của vương triều Carol, các bá tước xứ Champagne cai trị nơi này như một quận độc lập từ năm 950 đến năm 1316. Danh tiếng của rượu Champagne từ đó đến thế kỉ 18 khá...bấp bênh, vì những nhà làm rượu thời kì này vẫn chưa biết cách kiểm soát và tạo ra chai rượu vang đủ mạnh để chịu được áp suất trong chai.
Mãi đến thế kỷ 19, những trở ngại này mới được khắc phục, nhờ những tiến bộ trong việc phát triển phương pháp méthode champenoise. Trải qua những biến cố như dịch sâu bệnh Phylloxera; Cuộc nổi loạn của người trồng nho năm 1910-11; Lệnh cấm rượu bia ở Mỹ và 2 cuộc chiến tranh thế giới, đến thời điểm hiện tại, rượu Champagne vẫn là một trong những dòng vang sủi ngon, nếu không nói là ngon nhất trên thế giới, với diện tích trồng nho chiếm đến 86.500 mẫu Anh (35.000 ha) cùng hàng trăm triệu chai rượu Champagne được bán ra mỗi năm.
Các giống nho làm rượu Champagne
Nho Pinot Noir, Pinot Meunier và Chardonnay là các giống nho chính trong sản xuất rượu Champagne, theo sau đó là nho Pinot Blanc, Pinot Gris, Arbane và Petit Meslier. Lưu ý, chỉ những giống nho cụ thể kể trên, được trồng trên các mảnh vườn được chỉ định tại vùng Champagne mới được gọi là rượu Champagne. Tất cả các dòng rượu vang sủi tăm hay vang nổ khác, như Cava và Prosecco, nếu không có nguồn gốc xuất xứ từ vùng Champagne này, đều không được gọi là Champagne.
Phương pháp làm rượu Champagne - Phương pháp Champenoise
Quá trình làm Champagne ban đầu cũng giống như quá trình làm những chai vang bình thường khác. Ba giống nho Chardonnay, Pinot Noir và Pinot Meunier được thu hoạch riêng biệt rồi được ép riêng biệt trong máy. Riêng với hai giống nho đỏ Pinot Noir và Pinot Meunier, vỏ nho được tách rời ngay lập tức với nước nho trong quá trình ép nho lấy nước, nhằm mục đích tránh vỏ nho làm ảnh hưởng đến màu sắc của nước nho.
Nước nho được lên men tạo ra vang (still wine) không có bọt sủi, được gọi là vang nền (base wine).
Từ bước này trở đi, quá trình làm Champagne mới có những sự khác biệt so với quá trình làm vang thông thường. Cụ thể, những mẻ rượu vang nền (base wine) sẽ được trộn lại theo tỷ lệ nhất định theo mục đích của nhà sản xuất. Nghệ thuật pha trộn (blending) cũng chính là một trong những yếu tố then chốt làm nên phong cách, chất lượng, đẳng cấp của mỗi nhà làm champagne.
Các nhà làm champagne thường pha trộn rượu nền từ nhiều thửa ruộng, nhiều mùa vụ (cho dòng Non-vintage không ghi niên vụ trên nhãn chai). Một lượng Tirage (hỗn hợp men và đường) vừa đủ cũng được thêm vào rượu để quá trình lên men lần thứ hai được diễn ra trong chai. Quá trình lên men này sẽ sản sinh ra cồn và khí CO2. Tuy nhiên, lúc này lượng khí CO2 sẽ được giữ lại trong chai.
Sau khi men chuyển hoá đường thành cồn và khí CO2, con men chết đi tạo thành bã men (lee). Bã men vẫn được giữ lại trong chai champagne trong quá trình ủ ở các hầm sâu. Với dòng Non-vintage, rượu phải được ủ tối thiểu 15 tháng. Với dòng Vintage có ghi niên vụ trên nhãn chai, rượu phải được ủ tối thiểu 3 năm. Có những chai champagne đẳng cấp có thể ủ đến 8-10 năm trong các hầm chứa champagne dài hàng cây số và sâu đến 30m dưới lòng đất.
Vài ngày/vài tuần trước khi đóng chai, những chai Champagne được xoay trong tư thế đầu chúc xuống, hay còn gọi là “riddling”. Hành động này là để di chuyển phần cặn trong chai xuống phía cổ chai. Sau đó, miệng chai được nhúng vô dung dịch làm lạnh để đóng băng cổ chai lại. Phần cặn dư thừa sau đó sẽ bị đẩy ra ngoài miệng chai khi được mở nắp, nhờ áp suất trong chai, bước mở chai để đẩy cặn ra được gọi là disgorgement. Ở những chai champagne như Champagne Charles Heidsieck, nhà sản xuất ghi năm disgorgement trên tem sau của chai.
Sau đó, nhà sản xuất sẽ thêm hỗn hợp dosage (hỗn hợp bao gồm rượu vang và đường, có tác dụng tạo mùi vị cho rượu) vào chai rượu theo tỷ lệ mong muốn. Cuối cùng, chai sẽ được đóng nắp, dán nhãn và sẵn sàng bán ra thị trường.
Phân loại rượu Champagne
Rượu Champagne có thể được phân loại theo 3 cách:
- theo độ ngọt
- theo giống nho
- theo niên vụ sản xuất.
Phân loại rượu Champagne theo độ ngọt
• Demi-Sec: Loại Champagne chứa 32-50g đường/lít.
• Sec: Champagne chứa 17-32g đường/lít
• Extra-Dry: Champagne chứa 12-17g đường/lít
• Brut: Champagne chứa ít hơn 12g đường/lít
• Extra-Brut: Champagne chứa 0-6g đường/lít
• "Brut nature", "pas dosé" hoặc "dosage zéro": Champagne chứa 0-3g đường/lít
Phân loại rượu Champagne theo niên vụ
• Vintage: Là loại rượu Champagne được sản xuất vào một năm duy nhất với điều kiện tự nhiên, khí hậu tốt để cho ra những trái nho có phẩm chất tốt nhất. Để dễ hình dung hơn, nếu trên nhãn rượu hiển thị Vintage 2005 thì toàn bộ rượu trong chai đều được làm từ nho thu hoạch trong năm 2005. Thông thường, loại rượu Vinatge này phải ủ trong vòng ít nhất 3 năm.
• Non vintage: Là loại rượu Champagne được pha trộn từ nhiều mùa nho khác nhau. Loại rượu này khá phổ biến, chiếm đến 85 đến 90% lượng rượu Champagne trên thị trường. So với rượu vang Vintage, loại này thường có giá phải chăng hơn.
Prestige Cuvées : Rượu Champagnes tốt nhất của các nhà sản xuất được coi là Prestige Cuvées. Prestige Cuvées được làm từ những trái nho tốt nhất từ những vị trí tốt nhất của vườn nho. Chúng thường có tuổi từ 5 đến 8 năm với hương thơm và hương vị phức tạp, thanh lịch và mãnh liệt hơn. Những loại rượu này thường rất hạn chế và rất đắt. Các danh hiệu Prestige Cuvées Champagnes nổi tiếng là Dom Pérignon và Cristal của Louis Roederer.Mặc dù, Prestige Cuvées chủ yếu là rượu Vintage Champagne, nhưng chúng cũng có thể làNon-vintage.
Phân loại rượu Champagne theo nho làm Champagne
Thông thường, Champagne được làm từ ba loại nho chính là nho trắng Chardonnay, nho đỏ Pinot Noir và Pinot Meunier.
- Blanc de Blancs: Là loại Champagne được làm từ giống nho trắng Chardonnay.
- Blanc de Noir: Là loại Champagne được làm từ hai giống nho Pinot Noir hoặc Pinot Meunier.
- Rose Champagne: Là rượu Champagne trắng được làm từ pha trộn rượu nền trắng với rượu nền đỏ để có màu màu hồng rose. Hầu hết các loại rượu Champagne rose thường có giá cao hơn so với các chai Champagne trắng.